QICHWA - PLANITAMANTA QILLQASQA - QUECHUA - 104

Pachanchikqa huk musphana, achkha imaymanayuq llika hinam, tinkusqa puririqkunawan hunt'asqa. Pacha hawanta astawan qataq hatun mama quchakunamanta, phuyukunata t'uqsiq hatun urqukunakama, sapaq kaqninmi ruwananta ruwan. Wayra pacha, Pachata muyuriq, kawsayta amachan hanaq pacha sasa kayninkunamanta, hinallataq pacha mit'akunata (klimata) wakichinapaqpis yanapan, chaytaq wiñaylla hukniraqyaykun achkha imaraykukunawan. Pacha kuyuchiqkunaqa allillamanta, mana sayk'uspa pachaq uyanta hukniraqyachinku, musuq allpakunata paqarichispa, ñawpaq kaqkunatataq hukniraqyachispa. Kay imaymana pasaqkunata yachayqa allinta hamut'ananchikpaq yanapawanchik pachamamap kamachiyninkunata, pachanchikta kamachiq, hinallataq musyananchikpaq maynapunis kay kawsayninchik pacha kuyuriqlla, ruwaqlla kasqanta. Kay wiñay kuyuriywan hukniraqyaywanqa pachanchikta ruwan wiñay yachaymask'ana kaqman, hinallataq musphana kaqmanpis.  

Kay achkha imaymanayuq pachapiqa, kawsayqa sumaqta wiñan mana yupay atina rikch'aqkunapi, sapa kawsayninman kikin yachaykukusqa. Allpa ukhupi huch'uylla kawsachakunallamanta mama qucha ukhupi hatunkaray kawsaqkunakama, ch'aki pampakunapi kawsakuq yuramanta chiri ancha suyuypa chirinman yachaykukusqa uywakunakama – kawsaypa imaymana rikch'ayninqa musphanapaqmi. Kay yachaykuy puririyqa, waranqa waranqa watakunata unaychaq, paqarichisqan musphana achkha rikch'aq yachaykunata kawsanapaq, tinkunakunapaq, miranapaqpis. Sapa kawsaq kaqqa huk sasa hamut'ay kawsay llikap huk chikanmi, chaypi tukuy ima kaqkuna hukninkumanta hukninkama hapipakunku, sumaqlla tinkusqa kayninta waqaychaspa. Kay tinkuynakunata hamut'ayqa anchanan chaninmi kay Pachapi kawsaypa qhapaq kayninta waqaychanapaq.  

Runakunaqa yaqa tukuy allpa k'uchukunapi tiyakunku, runa llaqtakunata paqarichispa, mayqinkunachus achkha rikch'aq kawsay yachayniyuq, ñawpa yachayninkunayuq, kawsay pachankuwan imayna kawsanakuyniyuqpis kanku. Achkha llaqtakuna kanku, sapa llaqta kikin kawsay rikuywan, kikin yachayninkunayuq, simiyuqpis, chay simitaq mana rimanakunallapaqchu yanapan, aswanpas llapanpa yuyariyninpa, yachasqankunapapis waqaychana hinam. Sasa yuyaymanay atiy, miraymanta mirayman yachayta pasachiy, huñulla llamk'ay imaqa runakunata atichisqa hatun kawsaykunata sayarichinankupaq, yachaykunata, sumaq kapchiykunatapis wiñachinankupaq. Tukuy hukniraq kaykunawanpas, tukuy runakuna huk tiyanallapim kawsanchik – kay Pachapi – hinallataq huk saywallayuq kanchik qhipan pachanta qhawananchikpaq.